Sztuczna inteligencja coraz częściej przetwarza ogromne ilości danych osobowych, co sprawia, że firmy muszą jednocześnie przestrzegać AI Act oraz RODO (GDPR). Obie regulacje mają na celu zapewnienie odpowiedzialnego i zgodnego z prawem przetwarzania danych, ale mogą stwarzać nowe wyzwania dla przedsiębiorców. Jak dostosować działalność do wymogów AI Act, jednocześnie unikając konfliktów z RODO? AI Act i RODO – jak się uzupełniają?
RODO – ochrona prywatności i danych osobowych
Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (GDPR) reguluje sposób przetwarzania, przechowywania i zabezpieczania danych osobowych. Jego kluczowe zasady to:
- Minimalizacja danych – firmy powinny zbierać tylko te dane, które są absolutnie niezbędne.
- Zgoda użytkownika – przetwarzanie danych osobowych wymaga zgody osoby, której dane dotyczą (chyba że istnieje inna podstawa prawna).
- Prawa jednostki – osoby mają prawo do wglądu, poprawiania i usunięcia swoich danych.
- Bezpieczeństwo danych – obowiązek zabezpieczenia informacji przed nieautoryzowanym dostępem i wyciekiem.
AI Act – regulacja systemów sztucznej inteligencji
AI Act koncentruje się na zapewnieniu bezpieczeństwa, przejrzystości i odpowiedzialnego wykorzystania AI. Dla firm kluczowe są:
- Klasyfikacja ryzyka AI – systemy AI dzielą się na minimalne, ograniczone, wysokie i zakazane pod względem ryzyka.
- Obowiązek przejrzystości – firmy muszą informować użytkowników, że mają do czynienia z AI.
- Ocena zgodności systemów AI wysokiego ryzyka – AI używana w rekrutacji, kredytach czy zdrowiu musi spełniać surowe wymogi.
- Zakaz wykorzystywania niektórych systemów AI – np. biometrycznej analizy emocji czy systemów social scoringu.
Kluczowe wyzwania dla firm
1. Przetwarzanie danych osobowych przez AI a zgoda użytkownika
AI Act nakłada na firmy obowiązek informowania użytkowników o stosowaniu systemów sztucznej inteligencji, a RODO wymaga uzyskania zgody na przetwarzanie danych. Problem? W wielu przypadkach AI działa na danych automatycznie, a użytkownik nie ma pełnej świadomości ich przetwarzania.
Rozwiązanie: Firmy muszą jasno określać, jakie dane są przetwarzane, w jakim celu i jak działa AI. Powinny też umożliwić użytkownikowi łatwe wycofanie zgody na przetwarzanie jego danych.
2. Zasada minimalizacji danych a AI wysokiego ryzyka
RODO wymaga ograniczania ilości zbieranych danych, natomiast AI często działa na ogromnych zbiorach, aby osiągać wysoką skuteczność. Systemy wysokiego ryzyka podlegające AI Act (np. AI w analizie kredytowej) muszą być nadzorowane, co wymaga dokładnych danych historycznych.
Rozwiązanie: Firmy powinny stosować techniki anonimizacji i pseudonimizacji, aby AI mogła działać efektywnie, ale bez przetwarzania danych, które jednoznacznie identyfikują użytkowników.
3. Profilowanie a prawa użytkowników
AI często stosuje profilowanie, czyli analizę danych w celu przewidywania zachowań użytkowników (np. w rekrutacji, kredytach, ubezpieczeniach). RODO daje użytkownikom prawo do odrzucenia profilowania, jeśli ma ono wpływ na ich sytuację prawną lub finansową.
Rozwiązanie: Firmy muszą umożliwiać użytkownikom kwestionowanie decyzji AI oraz oferować alternatywne formy analizy, które nie opierają się wyłącznie na algorytmach.
4. Bezpieczeństwo danych a transparentność AI
AI Act wymaga przejrzystości algorytmów, co oznacza, że firmy muszą ujawniać mechanizmy działania AI. Jednocześnie RODO nakłada obowiązek ochrony danych przed nieautoryzowanym dostępem. Otwieranie algorytmów na audyt może rodzić ryzyko wycieku wrażliwych informacji.
Rozwiązanie: Firmy powinny wdrożyć zabezpieczenia techniczne, takie jak szyfrowanie czy kontrolowany dostęp do danych, aby zapewnić przejrzystość bez narażania informacji na niebezpieczeństwo.
Jak unikać konfliktów między AI Act a RODO?
Aby uniknąć problemów prawnych, firmy powinny wdrożyć spójne podejście do regulacji. Oto kluczowe kroki:
- Zidentyfikuj, gdzie AI przetwarza dane osobowe – sprawdź, czy Twój system AI zbiera dane użytkowników i w jakim celu.
- Zapewnij zgodność AI z RODO – upewnij się, że użytkownicy mają pełną kontrolę nad swoimi danymi, mogą je usunąć i wiedzą, jak działa AI.
- Minimalizuj przetwarzane dane – stosuj anonimizację i pseudonimizację, aby ograniczyć ryzyko naruszenia RODO.
- Dokumentuj i audytuj systemy AI – prowadź rejestr działań AI i regularnie przeprowadzaj oceny zgodności z przepisami.
- Wdrażaj zasady etyczne – stosuj podejście privacy by design, czyli projektowanie AI z myślą o prywatności użytkowników.
Jakie wsparcie oferujemy?
Dostosowanie się do AI Act i RODO wymaga wiedzy prawnej i technologicznej. Oferujemy kompleksowe wsparcie dla firm:
- Audyt zgodności AI z RODO – sprawdzamy, czy Twoje systemy AI spełniają wymagania obu regulacji.
- Strategia wdrożenia AI zgodnej z prawem – pomagamy zaprojektować systemy AI w sposób minimalizujący ryzyko naruszeń.
- Szkolenia dla zespołów – edukujemy pracowników w zakresie etycznego i zgodnego z prawem przetwarzania danych przez AI.
AI Act i RODO nie muszą być przeszkodą w rozwoju sztucznej inteligencji – odpowiednie dostosowanie pozwala firmom działać zgodnie z przepisami i unikać sankcji.
